اگرچه استریم به شکل محبوبی ‌از تولید محتوا تبدیل شده اما استریمرها باید از قوانین استریم برای محافظت از منافع خود آگاه باشند. چشم‌انداز قانونی استریم شامل چالش‌های مختلف مربوط به نقض حق کپی‌رایت، حقوق حریم خصوصی، افترا، آزار و اذیت و الزامات افشاگرانه است. همه استریمرها باید از این پیچیدگی‌ها عبور کنند اما خوشبختانه راه حل‌هایی برای استریمرهایی وجود دارد که می‌خواهند جنبه‌های قانونی لایو استریم را بدون نیاز به وکیل درک و از آن‌ها پیروی کنند. در این مقاله قصد داریم درباره اهمیت قوانین در حوزه استریم، محدودیت‌های آن در ایران و جهان، حقوق تماشاگران و اصول اخلاقی این حوزه بنویسیم. با ما همراه باشید.

تعریف استریمینگ و اهمیت قوانین در حوزه استریم

استریمینگ تکنیکی است که به وسیله آن می‌توانید یک فایل مالتی مدیا مانند وویس و یا ویدئو را بدون این که احتیاج به دانلود تمام فایل باشد، در یک پلتفرم مثل نتفلیکس، یوتیوب یا توییچ پخش کنید. اما نقض حقوق کپی‌رایتینگ یک نگرانی مهم برای استریمرها است چون می‌تواند عواقب قانونی داشته‌باشد و برای اجتناب از این مسائل، استریمرها باید اهمیت کسب مجوزهای مناسب برای استفاده از مطالب دارای حق کپی‌رایت را درک کنند.

یکی از راه‌ها برای صدور مجوز موسیقی در استریمینگ استفاده از طریق پلتفرم‌هایی مانند Creators Legal است که راهنما و الگوهایی را برای دریافت مجوز ارائه می‌کند. نتفلیکس، هولو و آمازون پرایم هم از پیشگامان صنعت استریم هستند که امکان صدور مجوز برای استریمینگ را فراهم می‌کنند.

بررسی مهم‌ترین مقررات استریم در کشورهای مختلف

مقررات استریم از کشوری به کشور دیگر بسیار متفاوت است و هر دولتی مجموعه قوانین خود را برای اداره این صنعت در حال رشد اجرا می‌کند. در ایالات متحده، مهم‌ترین قوانین استریم از دارندگان حق کپی‌رایت محافظت  می‌کنند و مسئولیت پلتفرم‌های آنلاین میزبان نیز با محدودیت مواجه است.

در چین، پلتفرم‌های استریمینگ برای فعالیت قانونی ملزم به دریافت مجوز از دولت هستند. در هند، سرویس‌های استریم باید از قوانین سانسور سخت‌گیرانه پیروی کنند که انواع خاصی از محتواهای توهین‌آمیز یا مخرب را ممنوع می‌کند. این مقررات نقش مهمی در شکل‌دهی چشم‌انداز استریم در هر کشور ایفا می‌کند.

یکی از مهم‌ترین مقررات در ایالات متحده، قانون محافظت از حریم خصوصی آنلاین کودکان (COPPA) است که خدمات استریم را ملزم می‌کند قبل از جمع‌آوری اطلاعات شخصی از کودکان زیر 13 سال، رضایت والدین را دریافت کنند.

یکی دیگر از مقررات مهم، قانون حق کپی‌رایت هزاره دیجیتال (DMCA) است که از دارندگان حق کپی‌رایت را در برابر توزیع غیرقانونی محتوای آن‌ها در سیستم عامل‌های مختلف محافظت و درصورت لزوم به آن‌ها غرامت پرداخت می‌کند.

یکی از مهم‌ترین مقررات استریم در اروپا، دستورالعمل خدمات رسانه‌های سمعی و بصری (AVMSD) است که قوانینی را برای محافظت از خردسالان در برابر محتوای مضر و تهاجم فرهنگی تعیین می‌کند.

علاوه‌براین، مقررات حفاظت از داده‌های عمومی (GDPR) نیز تضمین می‌کند که پلتفرم‌های استریم داده‌های کاربر را مسئولانه مدیریت و از حریم خصوصی آن‌ها محافظت کنند. این مقررات شرکت‌ها را مجبور کرده است که در مورد نحوه جمع‌آوری و استفاده از اطلاعات شخصی شفاف‌تر باشند.

آشنایی با قوانین مرتبط با استریم در ایران

در ایران، قوانین استریم نقش مهمی در شکل‌دهی به فضای رسانه‌ای و کنترل جریان اطلاعات دارند. یکی از مهم‌ترین مقررات، الزام تمامی پلتفرم‌های استریمینگ به اخذ مجوز از دولت برای فعالیت قانونی است که تضمین می‌کند محتوا مطابق دستورالعمل‌های دولتی نظارت و سانسور شود و از انتشار هرگونه مطلب نامناسب یا خرابکارانه جلوگیری به عمل آید.

علاوه‌براین، پلتفرم‌های استریم در ایران ملزم به رعایت دستورالعمل‌های سختگیرانه در مورد نوع محتوای قابل استریم، محدودیت‌های مخالفان سیاسی، محدودیت انتقادات مذهبی و محدودیت انتشار مطالب صریح هستند که به حفظ نظم اجتماعی و جلوگیری از تهدیدات بالقوه برای امنیت ملی کمک می‌کند.

همچنین، پخش و انتشار محتوایی که کاربر را تشویق به انجام عملی خلاف قوانین کشور کند یا از اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز نداشته‌باشد، ممنوع است.

بیشتر بخوانید: استریم چیست؟

آیا محدودیت‌ها و قوانین ایران بر روی استریمینگ تأثیر زیادی دارند؟

با وجود قوانین سختگیرانه سانسور در ایران، بسیاری از پلتفرم‌های استریم محبوب مانند نتفلیکس، یوتیوب و اسپاتیفای یا مسدود شده‌اند یا به‌شدت توسط دولت ایران کنترل می‌شوند. این موضوع باعث شده است که دسترسی به طیف وسیعی از محتواها برای شهروندان ایرانی که غالبا گزینه‌های محدودی برای سرگرمی دارند، ناممکن یا بسیار دشوار باشد.

علاوه‌براین، دولت از نزدیک بر فعالیت‌های آنلاین نظارت و مجازات‌هایی را برای افرادی که مقررات را نقض می‌کنند،  در نظر می‌گیرد. این موضوع باعث ایجاد فضای ترس و خودسانسوری در بین کاربران و عدم تنوع در محتوای موجود برای استریم می‌شود.

چه تفاوت‌هایی بین قوانین استریم در ایران و دیگر کشورها وجود دارد؟

قوانین استریم در ایران به‌طور قابل توجهی با قوانین سایر کشورها، به‌ویژه کشورهای غربی، متفاوت است. در ایران، دولت اغلب محتواهای آنلاین، از جمله سرویس‌های استریم را سانسور می‌کند تا اطمینان حاصل شود که با ارزش‌های اسلامی همسو است و به‌هیچ وجه مخالفت با ارزش‌های نظام را ترویج نمی‌کند.

به‌همین دلیل، بسیاری از پلتفرم‌های محبوب مانند نتفلیکس و یوتیوب در ایران مسدود یا به‌شدت محدود شده‌اند. ازسوی‌دیگر، در اکثر کشورهای غربی بر آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات تاکید شده و مقررات استریم راحت‌تر است و به کاربران اجازه می‌دهد تا بدون دخالت دولت به طیف وسیعی از محتوا دسترسی داشته‌باشند.

حقوق استریمرها در حفظ حریم شخصی

احترام به حریم خصوصی برای استریمرها بسیار مهم است، چون فیلم گرفتن از افراد بدون رضایت آن‌ها یا فیلمبرداری در مکان‌های خصوصی می‌تواند منجر به شکایت و پیگرد قانونی شود. بنابراین، استریمرها باید پیامدهای قانونی را درک و اقدامات احتیاطی لازم را برای محافظت از حریم خصوصی افرادی که در استریم‌هایشان نشان داده می‌شوند، انجام دهند که این موضوع در لایو استریم اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

لایو استریم نه تنها شامل افرادی می‌شود که مستقیماً با استریمر تعامل دارند، بلکه شامل افرادی نیز می‌شود که ممکن است ناخواسته در پس‌زمینه فیلم ظاهر شوند. صرف زمان برای توضیح هدف استریم و کسب رضایت صریح می‌تواند به جلوگیری از مسائل حقوقی مرتبط با حریم خصوصی کمک کند.

ازسوی‌دیگر، استریمرها باید به عواقب بالقوه افترا و آزار نیز توجه داشته‌باشن و یک جامعه مثبت و محترمانه برای بینندگان خود ایجاد کنند. درگیر شدن با تهمت و افترا که شامل اظهارات نادرست در مورد دیگران است یا شرکت در رفتارهای آزاردهنده نه تنها می‌تواند منجر به پیگرد قانونی شود، بلکه مخاطبان را هم می‌آزارد و به برند استریمرآسیب می‌رساند.

برای اطمینان از وجود محیطی امن و محترمانه، استریمرها می‌توانند دستورالعمل‌های قانونی را که به‌وضوح نشان می‌دهد چه رفتاری قابل قبول و چه رفتاری غیرقابل قبول است، اجرا کنند. این دستورالعمل‌ها می‌تواند شامل قوانینی علیه انتشار اطلاعات نادرست، اظهارنظرهای تحقیرآمیز یا درگیر شدن با هر شکلی از آزار و اذیت باشد.

همچنین، زمانی که یک استریمر هدف آزار و اذیت یا افترا قرار می‌گیرد، مهم است که اقدام فوری انجام دهد و هرگونه مورد آزار و اذیت یا افترا، از جمله اسکرین‌شات‌ها، هرزه‌نگاری‌ها یا اقدامات توهین‌آمیز را مستند کند تا درصورت لزوم در دادگاه استفاده کند.

در قوانین استریم، چه حقوق و وظایفی در حوزه مالکیت معنوی وجود دارد؟

ردیابی دقیق و منصفانه حقوق مالکیت معنوی یکی از چالش‌های قانونی اولیه در رسانه‌های سرگرمی استریمینگ است. درحال‌حاضر، پلتفرم‌های سرگرمی دستخوش تغییرات عمده‌ای هستند. سرویس‌های استریم اینترنتی مانند نتفلیکس و هولو به عنوان نیروهای مسلط و قابل اعتماد در این زمینه خود را نشان داده‌اند.

بااین‌حال، ردیابی دقیق و منصفانه حقوق هزاران هزار استریم دارای مالکیت معنوی به معنای اتخاذ مجموعه‌ای از فرآیندها و راه حل‌های جدید است که می‌تواند حجم و پیچیدگی بی‌سابقه مدیریت حقوق دیجیتال را برطرف کند.

از بسیاری جهات، رویکردهای فعلی با وجود سیستم‌های قراردادی گسترده و گمراه‌کننده، ترکیبی از پایگاه‌های داده بدون لینک، درایوهای شخصی و بایگانی‌های فضای ابری همچنان توسط هکرها و افراد متخلف قابل نفوذ هستند. ازسوی‌دیگر، بسیاری از بازیگران اصلی صحنه استریمینگ دارای حجم عظیمی از محتوا هستند اما نمی‌توانند به‌راحتی به اطلاعات حقوق مالکیت معنوی دسترسی پیدا کنند.

برای تغییر و پیشرفت در این سیستم برخی از حقوق و تکالیف اصلی که هر استریمری در حوزه مالکیت معنوی باید بداند، عبارتند از:

حقوق مالکیت فکری	توضیحات
قانون کپی‌رایت	حق کنترل تکثیر، توزیع و اجرای عمومی آثار اصلی تألیف.
علائم تجاری	حق استفاده از علامت، آرم یا نماد متمایز برای تشخیص کالا یا خدمات در بازار.
حق اختراع	حق محرومیت دیگران از ساخت، استفاده، فروش یا واردات یک اختراع برای مدت محدود.
اسرار تجاری	حق حفاظت از اطلاعات محرمانه تجاری که مزیت رقابتی را فراهم می‌کند.
طرح‌های صنعتی	حق حمایت از طرح بصری اشیایی که صرفاً کاربردی نیستند.

تماشاگران چه حقوقی در استفاده از محتوای استریم دارند؟

بینندگان در هنگام استفاده از سرویس‌های استریمینگ حق حریم خصوصی دارند. این بدان معنی است که اطلاعات شخصی آن‌ها باید محافظت شود و بدون رضایت آن‌ها با اشخاص ثالث به اشتراک گذاشته نشود. علاوه‌براین، بینندگان حق دسترسی به محتوایی را دارند که بدون سانسور یا محدودیت‌های اعمال‌شده توسط دولت ها یا نهادهای دیگر باشد.

همچنین، در هنگام استفاده از سرویس‌های استریم، حق قیمت‌گذاری منصفانه و استفاده از شیوه‌های صورت‌حساب شفاف را دارند. آن‌ها نباید در معرض هزینه‌های پنهان یا غیرمنتظره در حساب‌های خود قرار گیرند.

مهم‌ترین اصول اخلاقی در استفاده از تکنولوژی در استریمینگ

ایجاد یک جامعه مثبت و محترم برای موفقیت و طول عمر یک کانال استریم ضروری است. در دنیای استریمینگ بینندگان به کانال‌هایی هجوم می‌آورند که نه تنها سرگرم‌کننده هستند، بلکه محیطی دلپذیر و آرامش‌بخش را نیز فراهم می‌کنند. استریمرها با تقویت حس احترام می توانند یک پایگاه از طرفداران وفادار ایجاد کنند.

یکی از جنبه‌های کلیدی خلق یک جامعه مثبت، تنظیم دستورالعمل‌های روشن برای رفتارهای محترمانه است. استریرمرها باید در کانال‌های خود قوانینی وضع کنند که آزار و اذیت، سخنان نفرت‌انگیز و هر شکلی از گفتارهای تبعیض‌آمیز یا تحقیرآمیز را ممنوع کند. با انتقال واضح این دستورالعمل‌ها به بینندگان می‌توان فضای امنی ایجاد کرد که در آن همه احساس ارزشمندی و احترام کنند.

همچنین، استریمرها باید فعالانه بخش‌های چت یا نظرات مخاطبان خود را کنترل کنند تا اطمینان حاصل شود که بحث‌ها محترمانه باقی می‌مانند. با رسیدگی فوری به هر مورد آزار و اذیت یا رفتار نامناسب و انجام اقدامات لازم برای حفظ جو مثبت و داشتن رفتار محترمانه می‌توان به اجرای اصول اخلاقی در استریمینگ اطمینان داشت.

اما ایجاد یک جامعه مثبت فقط به قوانین استریم محدود نمی‌شود، بلکه پرورش احساس تعلق را هم دربرمی‌گیرد. استریمرها باید تعاملات مثبت بین بینندگان را تشویق و از رفتارهای سمی جلوگیری کنند. با اولویت دادن به ایجاد یک جامعه مثبت و محترمانه، استریمرها می‌توانند افراد همفکری را که ارزش‌ها و علایق مشابهی را به اشتراک می‌گذارند، جذب کنند.

این کار نه تنها به بهبود رضایت از استریم کمک می‌کند، بلکه خطر مواجهه با مسائل قانونی مربوط به آزار و اذیت یا رفتار سمی را نیز به حداقل می‌رساند. ایجاد یک جامعه احترام‌محور یک موقعیت برد-برد هم برای استریمر و هم برای مخاطبان است.

توصیه‌هایی برای استریمرها برای جلوگیری از تخلفات قانونی

در دنیای استریمینگ، استریمرها باید بیشترین توجه را به رعایت قوانین استریم داشته‌باشند تا از تخلفات قانونی جلوگیری شود. در این راستا، توصیه‌های زیر می‌تواند کمک‌کننده باشد:

• اطمینان حاصل کنید که برای استفاده از محتواهایی که قصد دارید استریم کنید، مجوز دارید. استفاده از محتواهایی که حق تکثیر و پخش آن‌ها را ندارید، ممکن است منجر به پیگرد قانونی شود.
• اگر قصد دارید از موسیقی، فیلم یا سایر آثار هنری در استریم خود استفاده کنید، حق کپی‌رایت را رعایت کنید و در صورت لزوم اجازه نویسنده یا صاحب اثر را دریافت بگیرید.
• اطلاعات شخصی تماشاچیان را به دقت محافظت کنید.
• از قوانین جدید آگاه باشید.
• در صورت داشتن سوال یا نگرانی‌های مربوط به تخلفات قانونی، با یک وکیل یا مشاور حقوقی مشورت کنید.

آیا تخلفات حقوقی در این حوزه پیگیری می‌شوند؟

بله. سرویس‌های استریمینگ سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای برای محافظت از مطالب دارای حق کپی‌رایت و اطمینان از عدم دسترسی غیرقانونی کاربران به محتوا دارند. بسیاری از پلتفرم‌های استریم فعالیت‌های غیرقانونی را کاملا رصد می‌کنند و اقدامات سریعی را علیه افرادی انجام می‌دهند که مقررات آنه‌.ا را نقض می‌کنند. وجود جریمه‌های سنگین و حتی جرایم کیفری در حوزه استریم بسیار جدی گرفته می‌شود.

بیشتر بخوانید: استریمر کیست؟

سخن پایانی

در دنیای استریمینگ، ایجاد یک جامعه مثبت و محترمانه برای موفقیت طولانی‌مدت بسیار مهم است. به‌همین دلیل، استریمرها باید از قوانین استریم اطلاع داشته‌باشند، بحث‌ها را فعالانه کنترل و تعدیل کنند و از رفتارهای محترمانه الگوبرداری کنند تا از نفوذ به اطلاعات کاربران و بروز تخلفات قانونی جلوگیری شود.

منابع: +++